-
1 abstergeo
abs-tergeo, tersī, tersum, ēre1) отирать, вытирать (sudorem et pulverem L; labella Ctl)2) ( при столкновении судов) отламывать, ломать вдребезги ( remos QC)3) устранять, избавляться, прогонять (luctum, dolorem, metum C) -
2 abstineo
abs-tineo, tinuī, tentum, ēre [ teneo ]1) удерживать, не допускать (aliquem и aliquid aliquā re и ab aliquā re)a. milites praedā L — запрещать солдатам заниматься грабежомa. ignem ab aede L — не дать огню распространиться на храмa. ab alienis pecuniis C — не присваивать себе чужих денегabstine sermonem de rebus istis Pl — не говори об этомa. aliquem cibo et aquā Col — не давать кому-л. ни есть, ни питьabstinendus est (тж. a cibo CC) Sen — (больной) должен быть посажен на диетуa. culpam и culpā Pl — остаться невиновнымa. ferrum quercu O — не рубить (священного) дубаa. hereditatem (тж. se a. ab hereditate) CJ, Dig — отказаться от наследства, ноse a. — воздерживаться (cibo Hirt; litibus et jurgis C; a cantu T и cantu PM)2) сдерживать, подавлять (gemitus, risūs Ter)3) мед. задерживать (ventrem, sudorem CC)4) не допускать к богослужению, отлучать Eccl5) не трогать, щадить (mulieribus atque infantibus Cs; ab inermi L)6) (= se a., см. 1.) воздерживаться, удерживаться (aliquā re и ab aliquā re, редко alicujus rei и aliquid)vix lacrimis a. QC — с трудом удерживать слёзыa. vino et venere H — избегать вина и любовных утехa. nominibus QC — не называть имёнa. publico T — не показываться на людях, нигде не быватьa. irarum H — подавлять порывы гневаomne jus belli abstinuisse alicui L — не воспользоваться всеми правами воюющей стороны относительно (т. е. пощадить) кого-л.a. non queas, quin... Pl — трудно удержаться, чтобы не...7) (тж. se a.) мед. воздерживаться от пищи, соблюдать голодную диету CC -
3 desudo
dē-sūdo, āvī, ātum, āre1) сильно потеть ( in balneo CC)2) усердно трудиться, выбиваться из сил ( in aliquā re C)alio d. Marte Cld — быть занятым другой трудной войнойdesudatis remotus judiciis Cld — оставив тяжёлую судебную деятельность3) источать ( balsama Cld); проливать ( sudorem Ap) -
4 detergeo
dē-tergeo, tersī, tersum, ēre1) стирать, вытирать, утирать (sudorem frontis Pl; lacrimas pollice O)2) разгонять, прогонять (Notus deterget nubila caelo H; d. somnum Cld; d. fastidia Col)3) разг.-шутл. выколачивать, раздобыть (sc. pecuniam C)4) чистить, очищать (mensam Pl; cloacas L); прочищать, протирать ( oculos Pt); очищать, прояснять (animum elleboro Pt)se linguā d. Col — облизывать себя ( о животных)5) отламывать (remos Cs, L; pinnas, sc. murorum L) -
5 effrico
ef-frico, frixī, fricātum, āre1) вытирать, стирать ( sudorem fronte Ap)2) снимать, счищать ( rubiginem animorum Sen) -
6 elicio
ēlicio, licuī, licitum, ere [ex + *. lacios]1) выманивать (hostes ex paludibus Cs и in proelium T; aliquem domo H)2) заманивать (aliquem ad proelium L); соблазнять, побуждать ( aliquem ad disputandum C)3) пробуждать (e. misericordiam alicujus L)4) призывать, вызывать магическими средствами, заклинать (inferorum animas C; aquas pluvias O; manes H)5) добиться (e. alicui responsionem C)6) исторгать ( alicui lacrimas Pl); вызывать ( sudorem PM)cruorem e. T — выпускать кровьalvum e. PM — очищать кишечникignem lapidum conflictu e. C — высекать огонь из камней7) извлекать ( sonos C); добывать ( ferrum e cavernis terrae C); выведывать, разузнавать (arcana alicujus L; causas alicujus rei C) -
7 evoco
ē-voco, āvī, ātum, āre1) звать, вызывать, приглашать (aliquem foras Ter; ad colloquium L; aliquos ad pugnam Cs; e convivio J); призывать (aliquem ad honorem ; magistratūs ad se C)2) вызывать, возбуждать (risum, lacrimas Sen; sudorem CC; vomitiones PM; iram alicujus Sen)3) доводить (aliquem ad saevitiam Sen; vitis evocata ad fructūs PM)4) извлекать, вытягивать (sucum quasi per siphonem Col; перен. aliquem e tenebris in lucem C)5) культ. вызывать, заклинать (aliquem ab infĕris C; proăvos sepulchris O)6) воен. вызывать добровольцев, вербовать, приглашать, привлекать ( oppidanos ad bellum Cs)aliquem spe praedae e. Cs — завербовать кого-л. перспективами (военной) добычи. — см. тж. evocati -
8 excutio
ex-cutio, cussī, cussum, ere [ex + quatio ]1)а) отряхивать, стряхивать ( pulvĕrem digĭtis O)e. pulverem pedum и de pedibus Vlg, Eccl — отряхнуть прах со своих ногб) сбрасывать ( equus excussit equitem L); свергать ( jugum PJ); швырять, бросать ( litteras in terram C); метать (glandem L; tela T); извергать, проливать ( imbrem QC)2) выбивать (oculum Pl, Su); сбивать (circulus de cupa excussus Pt); молотить ( baculis spicas Col)e. onus O — вытравить плод5) вырывать, исторгать (agnam ore lupi O; aliquid de manibus C)6) вызывать, вынуждать ( risum H)e. sudorem Nep — заставить вспотеть, бросить в потe. alicui lacrimas Pl, Ter — исторгнуть у кого-л. слёзы7) выгонять, изгонять (aliquem patriā V; hostem oppidis Fl)se e. domo Ter — бежать из домуe. aliquem somno V, O — нарушить чей-л. сонpass. excuti — быть унесённым ( cursu V)8) разрушать ( fundo moenia St); устранять, удалять, уничтожать (febrem PM; verborum jactationem C)e. sibi opinionem aliquam C — отказаться от какого-л. мненияe. somnum O — прогнать сонe. foedus V — расторгнуть договорe. nasum Pers — высморкатьсяe. aliquem aliquā re V, H, O — лишить кого-л. чего-л.9) встряхивать, трясти (vestem Pt; pallium Pl); обшарить, перерыть ( bibliothecas Q); обрыскать ( freta O)e. aliquem (sc. vestem alicujus) C — обыскать кого-л.10) перебирать, рассматривать, исследовать, разбирать (omne scriptorum genus Q; verbum C; delata QC); разъяснять ( causam alicujus rei Pt); допрашивать ( aliquem C)11) развёртывать ( rudentem V); простирать, выпрямлять, протягивать (lacertum Sen, O; brachia O)12) потрясать, качать, махать (caesariem, pennas O) -
9 lacinia
I ae f. [одного корня с lacer ]obtinere aliquid lacinia погов. C — ухватить за самый кончик, т. е. с трудом (насилу) достать что-л.2) тряпица, платок (laciniā abstergere sudorem Pl, in laciniā servare aliquid C)4) мясистые части туши, подгрудок ( laciniae a cervice dependentes PM)5) клочок земли (l. brevis PM)6) кучка, группа ( grex in lacinias distribuatur Col)II Lacīnia, ae f. -
10 moveo
mōvī, mōtum, ēre1) двигать, приводить в движение, шевелить ( maria flatu Sen); потрясать (terram, sidĕra O); уносить ( fluctibus moveri O)m. aliquid loco C etc. — сдвинуть что-л. с местаm. или se m. (реже pass. moveri) — приходить в движение, двигаться, трогаться, шевелиться, сотрясаться (terra movet L; gravitate et pondĕre moveri C) или шататься ( dentes moventur CC)res moventes или mobiles, тж. moventia, ium L, Dig и res, quae moveri possunt Nep — движимое имущество, пожитки, но тж. Dig, CJ = animaliam. arma V, L — браться за оружиеneutra arma m. O — оставаться нейтральным2)а) встряхивать, качать (caput O или vultum Pt; urnam V)omne movet urna nomen погов. H — в (мировой) урне встряхиваются все имена, т. е. решаются все судьбыб) распускать ( crinem per aĕra O)3) играть, бряцать (m. cithăram и nervos O); бить, ударять (tympăna m. O)4) рыть, взрыхлять, вспахивать (agros V; humum PJ); ворошить ( aliquid spathā Scr) или взбалтывать ( liquorem Scr); вздымать ( fluctus V)5) проплывать ( mare O)6) колебать ( fidem alicujus O)m. hostes in fugam L — обратить неприятеля в бегствоsigna m. L — устремиться в бойm. castra Cs, QC — снять лагерь (выступить, отправиться в поход)7) (тж. animo m. V) обдумывать, затевать, готовить ( funera Dardanae genti H)m. eadem Sl — лелеять те же замыслы8) представлять, разыгрыватьcantūs m. V — запетьm. corpus ad numeros Sen или membra ad certos modos Tib, тж. se m. и pass. moveri C, H — плясать, танцевать9) выражать, объявлять ( dii numen movent L)10)а) изгонять, вытеснять (aliquem de или ex aliquā re C, O etc.; aliquem possessionibus C)motus loco O — изгнанникб) удалять, исключать (aliquem de senatu C и senatu Sl, T; tribu aliquem C); вычёркивать ( verba loco H); выгонять ( armenta stabulis V); отводить, отвращать ( oculos ab aliquā re Q)move a te moram Pl — не медли11) разубеждать, отклонять (aliquem de sententiā L, a vero Sl)12) заканчивать ( bellum V — ср. 17.)mensam m. QC — кончать трапезу (вставать из-за стола)13) возбуждать (suspicionem C; litem J; jucundiores affectūs Ap); порождать ( discordias L); внушать ( misericordiam C)14)а) причинять ( dolorem Cato); вызывать (nocturnos manes V; sudorem CC)б) исторгать15) доставать, добывать ( vina O); взыскивать ( pecuniam ab aliquo C)16) раскрывать ( fatorum arcana V)17) возбуждать, начинать (по)вести (consultationem, actionem L; saeva bella O — ср. 12.)m. mentionem rei alicujus L — упомянуть о чём-л.18)а) производить впечатление, волновать, действовать (на кого-л.)lacrimis aliquem m. O — растрогать кого-л. слезамиб) поражать, потрясать (pulchritudo movet oculos C; moverat plebem oratio L; m. animos judicum Q; moveri morte alicujus C)в) пугать, устрашать ( aliquem metu poenae C)quis enim est tam excors, quem ista moveant? C — кто же настолько безрассуден, чтобы бояться этого?19)а) побуждать, подстрекать, толкать (aliquem ad bellum L; illae causae me movent C; moveri aliquā re C); руководить, направлять (quem ratio, non ira movet Cld)nec tua te moveant, sed publica vota Cld — пусть движут тобой не твои (личные) интересы, а общественныеб) возмущать, восстанавливать (aliquem C; Hispaniam adversus Romanos L)20) задевать, осквернять (triste bidental H); оскорблять, раздражатьbilem (stomăchum C) m. alicui Pl, H — раздражать кого-л.m. numĭna Dianae H — оскорблять божественность Лианы21) менять, изменять (vultum V; fatum O; sententiam C)forma mota O — изменение, превращение22)se m. или pass. moveri — уходить, удаляться, отправляться, выступать в поход (se m. ex urbe Nep)23)se m. или pass. moveri — смещаться, (о костях) (тж. moveri loco или sedibus suis CC) быть вывихнутым CC24) pass. биться, пульсировать ( venae moventur O) -
11 poto
āvī, ātum (или pōtum), āre1) много или часто пить, напиваться (p. aquas O; p. vinum Pl, PM); пьянствовать, бражничать ( totos dies C)bibere, immo p. Sen — пить и даже напиватьсяp. crapulam Pl — напиваться допьяна, (о)хмелеть2) поэт. жить (на берегу реки), обитать, населять (fera, quae potat Araxen SenT)3) впитывать, всасывать ( sudorem Lcr) -
12 sudor
sūdor, ōris m. [ sudo ]1) пот (s. a fronte defluens C)sudorem excutĕre Nep (movēre, ciēre PM) — вызывать пот2) влага, жидкость ( venēni O); истечение ( smyrnae Lcr)s. maris Lcr — морская вода3) тяжёлый труд, упорная работа ( multo sudore ac labore C) -
13 usque
I ūsque adv.1) беспрестанно, непрерывно, безостановочно, постоянно (deressus est u. vapulando Ter)u. longius Sen — всё дальше и дальшеu. et u. M — не переставая ни на минутуu. eamus V — продолжим свой путьu. recurrere H — всё вновь возвращатьсяu. morari V — то и дело останавливатьсяincrĕpet u. licet O — пусть бранится сколько хочет2) досыта, вдоволь (replere aliquem aliquid Pl)de melle me u. tetigi Pt — мёду я напился вдоволь3) вплотьu. ad (in) — прямо до, вплоть до, до самого (самой), в самый (в самую) (legatos mittere u. in Pamphyliam C)u. ad mortem C — до самой смертиquo u.? C — доколе?u. ad lacrimas ridēre Pt — смеяться до слёзu. ad tempora Alexandri Just — до эпохи Александраu. ab (ex) — начиная с самого (самой) (u. ex ultima Syria navigare C; u. a Romulo C)u. a pueris Ter — с самого детстваu. Romam (Romam u.) C — до самого Римаu. ad Romam L — до окрестностей (стен) Римаu. adhuc Pl, C — до сих порu. eo C — до тех порinde u. C — с тех порu. adeo Lcr etc. или u. eo C — до того, в (до) такой степениL. Tarquinius Anco regi familiaris est factus u. eo, ut consiliorum omnium particeps putaretur C — Л. Тарквиний до такой степени сблизился с царём Анком, что считался участником всех его плановu. (eo)... dum (quoad, donec) C, H etc. — до тех пор... пока4)u. ad — за исключением (omnes consulares u. ad Pompejum PM)5)u. quāque — всюду, везде или непрерывно, постоянно, всегда — см. usquequaqueII ūsque praep. cum acc.до, вплоть до, до самого (u. pedes QC; u. quintum diem CC; u. sudorem CC)
См. также в других словарях:
BALNEAE — Romae plurimae fuerunt, cum privatae, in locis diversis, tum publicae in singulis regionidus, haeque vel aestivales, vel hiemales: Sidonius Apoll. Carm. 22. v. 179. Porticus ad gelidos patet hinc aestiva triones, Hinc calor innocuus thermis… … Hofmann J. Lexicon universale
CALIDARIUM — Vitruvio l. 5. c. 10. et Celso l. 2. c. 17. Laconicum nuncupatum, pars fuit balnearum apud Romanos, in quam ex Tepidario transibatur: cella videl. nullam aquam intra se continens, atque ad provocandum sudorem instituta; ob quod nonnullis Calida… … Hofmann J. Lexicon universale
sueur — [ sɥɶr ] n. f. • v. 1307; suor v. 1160; sudor 980; lat. sudorem, accus. de sudor 1 ♦ Physiol. Produit de la sécrétion des glandes sudoripares, liquide organique légèrement trouble, d odeur plus ou moins forte, de saveur salée, essentiellement… … Encyclopédie Universelle
BALNEUM — I. BALNEUM Ordo militaris in Anglia a Richardo II institutus, qui illorum 4. esse voluit. Henricus IV. autem ad 46. numerum extendit. Illorum insigne tres coronae auteae, in campo caeruleo, cum lemmate, Tres in uno. Quôtres virtutes Theolog.… … Hofmann J. Lexicon universale
LAVANDI Ritus — Gentibus frequens, in utroque sexu et aetate quacumque. Frigidâ Heroes delectati, unde Herculea lavatio in Prov. ubiit, et in thermas graviter in vehitur Athen. Vide Eust. in Hom. Il. χ et Odyss. δ. Placuêre ramen et hae fortibus Romanis, de… … Hofmann J. Lexicon universale
MUS Peregrinus — apud Hieronym. adv. Iovinianum l. 2. Odoris autem suavitas et diversa thymiamata et muscus peregrini muris pellicula: nonnuliis est moschus seu muscus animal, qui proin legunt, et muscus e peregrini muris pellicula. Videtur enim illis muscum… … Hofmann J. Lexicon universale
UNCTUARIUM — Caecilio Plinio, l. 2. Ep. 17. quod Iulio Polluci Α᾿λειπτήριον, aliis Elaeothesium, quarta fuit apud Veteres Gymnasii pars, in quo luctaturi vel alias exercitationes aut etiam balneas adituri, qui in Coryceo seu Apodyterio, parte tertia, vestes… … Hofmann J. Lexicon universale
Бенедикт (Ян из Лужиц) — врач при польском короле Сигизмунде I, потом священник, автор сочинений: De morbo gallico (1510); Libellus novus de causis, signis et curatione pestilentiae (Краков, 1521); Regimen de novo et prius inaudito morbo, quem passim anglicum sudorem… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
Бенедикт (Ян из Лужиц) — врач при польском короле Сигизмунде I, потом священник, автор сочинений: De morbo gallico (1510); Libellus novus de causis, signis et curatione pestilentiae (Краков, 1521); Regimen de novo et prius inaudito morbo, quem passim anglicum sudorem… … Энциклопедический словарь Ф.А. Брокгауза и И.А. Ефрона
Englischer Schweiß — Der Englische Schweiß, auch bekannt als sudor anglicus, Schweißfieber oder pestis sudorosa,[1] war eine ungewöhnliche, sehr ansteckende Infektionskrankheit mit meist tödlichem Ausgang, die im 15. und 16. Jahrhundert in fünf Seuchenwellen… … Deutsch Wikipedia
жнет где не сеял, собирает где не расточал — Ср. Вишь, что старый хрен затеял: Хочет жать там, где не сеял: Полно, лаком больно стал. Ершов. Конек Горбунок. Ср. Der eine fängt den Hasen, der andere isst ihn. Ср. Uno se la fa, e l altro se la gode. Pasqualigo. 3, 18. Ср. Один сеет, другой… … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона